Το LIFE-AGROASSIS στοχεύει στην αντιμετώπιση της ερημοποίησης, στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας των οικοσυστημάτων και στην προώθηση της βιώσιμης γεωργίας, μέσω της φύτευσης και της δημιουργίας φυτοφρακτών, και της χρήσης καινοτόμων τεχνικών.
Οι φυτοφράχτες, όταν είναι ανθεκτικοί στην ξηρασία, αποτελούν ένα απαραίτητο μέτρο για την καταπολέμηση της ερημοποίησης και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, των) αγροοικοσυστημάτων των ξηρών περιοχών της Μεσογείου. Μπορούν να διασφαλίσουν μακροπρόθεσμα οφέλη βελτιώνοντας διαχρονικά τις ιδιότητες του, το μικροκλίμα, τη δράση των επικονιαστών, αλλά και να προσφέρουν μια δεύτερη πηγή φυτικών προϊόντων στις καλλιέργειες. Επιπλέον, η εγκατάσταση νέων φυτοφρακτών και η διατήρησή τους θεωρείται ζωτικής σημασίας για τη δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα, ενώ ενδεχομένως μπορεί να υποστηρίξει το εισόδημα των αγροτών μέσω της ανθρακοδεσμευτικής γεωργίας.
Για την επίτευξη αυτού του στόχου, κατασκευάστηκε φυτώριο με κατάλληλες υποδομές, και το οποίο χρησιμοποιεί εξειδικευμένους σωλήνες φύτευσης, όπου έχει αρχίσει η παραγωγή δενδρυλλίων ειδικά προσαρμοσμένων στη ξηρασία. Το επόμενο βήμα είναι η φύτευση φυτοφρακτών σε υποβαθμισμένα -από την ερημοποίηση- χωράφια σιτηρών, στα όρια των αγροτεμαχίων και περιμετρικά των δρόμων που συνδέουν τα χωράφια, και στην περίμετρο καμένων ή/και υποβαθμισμένων δενδρώδων καλλιεργειών. Σε χωράφια της Κύπρου, σε καμενες ή/και υποβαθμισμένες περιοχές, με σιτηρά και δενδρώδεις καλλιέργειες, θα δημιουργηθούν περίπου 30 χλμ. φυτοφρακτών (6.000 δέντρα και 12.000 θάμνοι). Η δράση θα αναπαραχθεί σε περίπου 3 χιλιόμετρα γεωργικής γης στην Ελλάδα (600 δέντρα και 1.200 θάμνοι) στις περιοχές της Θεσσαλίας και της Κρήτης. Το έργο στοχεύει να συμπεριλάβει στις δράσεις του τουλάχιστον 350 εκτάρια γης στην Κύπρο, 100 εκτάρια στη Θεσσαλία και 50 εκτάρια στην Κρήτη.
Σωλήνες αύξησης ρίζας (Deep Root Training Tubes – DRTT)
Το σύστημα DRTT έχει σχεδιαστεί για την παραγωγή βαθύρριζων φυτών, ανθεκτικά στο υδατικό στρες, διευκολύνοντας την επιτυχή εγκατάσταση τους σε ξηρά περιβάλλοντα. Το Τμήμα Δασών και το KES Research Centre συνεργάστηκαν για την ανάπτυξη και εφαρμογή αυτού του συστήματος, το οποίο περιλαμβάνει την καλλιέργεια δενδρυλλίων σε σωλήνες PVC βάθους 60cm που περιέχουν φυτόχωμα μαζί με εδαφοβελτιωτικά υλικά (ατταπουλγίτης και σκεύασμα ωφέλιμων μικροβίων).
Επιλέχθηκαν δεκαοκτώ είδη φυτών προσαρμοσμένα σε συνθήκες ξηρασίας, συμπεριλαμβανομένων των Pistacia atlantica, Ceratonia siliqua και Thymbra capitata. Αυτά τα είδη έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν βαθύ ριζικό σύστημα και υποστηρίζουν ζωτικής σημασίας οικοσυστημικές λειτουργίες, όπως η βελτίωση του εδάφους και η ενίσχυση του πληθυσμού των επικονιαστών και των ωφέλιμων εντόμων στις αγροτικές περιοχές.
Επιτόπια εφαρμογή και εμπλοκή της Κοινωνίας των Πολιτών
Κατά την πρώτη περίοδο φύτευσης (Νοέμβριος 2023 – Μάρτιος 2024) φυτεύτηκαν 2.000 βαθύριζα φυτά σε υποβαθμισμένη γεωργική γη στην Κύπρο, συμβάλλοντας στην αποκατάσταση του οικοσυστήματος και στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
Για την ενίσχυση της συμμετοχής της κοινότητας των πολιτών και για την ευαισθητοποίηση της σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος από την κλιματική αλλαγή, ο εταίρος του έργου, Ίδρυμα Λαόνα, προσκαλεί και συντονίζει εθελοντές από εταιρείες και οργανισμούς, οι οποίοι, μετά από εκπαίδευση στην εξειδικευμένη μέθοδο φύτευσης, συμβάλλουν ουσιαστικά στην υλοποίηση αυτού του πακέτου εργασίας, αφού διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη δενδροφύτευση των φυτοφρακτών. Η συμμετοχή τους τονίζει τη σημασία της ενεργής εμπλοκής της κοινωνίας των πολιτών στην προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση των προκλήσεων που δημιουργεί η κλιματική αλλαγή. H συνεισφορά τους, δεν ενισχύει μόνο τον αντίκτυπο του έργου, αλλά προωθεί ενεργά την ευαισθητοποίηση και την υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών εντός των κοινοτήτων.
Φωτογραφίες: @sarris, @lifeagroassis
